Türkiye’de daha önce deneyimlenmeyen bir ekonomik kriz yaşanırken krizin yarattığı toplumsal bunalım giderek büyüyor. Ortaya çıkan uzun soluklu bunalım ise sosyal krize neden oluyor. Kronikleşen işsizliğin yanında kronikleşen enflasyon geçim şartlarını giderek zorlaştırıyor.

Temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta güçlük çeken geniş halk kesimleri bu ihtiyaçlarını bankalardan yüksek faizle çekilen kredi ve kredi kartlarıyla karşılamaya çalışıyor. Bankalararası Kart Merkezi’nin verilerine göre ocak ayında kredi kartı sayısı bir önceki yıla göre yüzde 13 oranında arttı. Kullanımda olan kredi kartı sayısı ocak itibarıyla 86 milyon 209 bine ulaştı. Son bir yılda bireysel kredi kullanan kişi sayısı 1,3 milyon kişi artarak 35,6 milyon kişi olurken, ortalama kredi borcu 30 bin TL düzeyinde gerçekleşti.

1 TRİLYON BORÇ

BirGün'den Havva Gümüşkaya'nın haberine  göre, kredi kartlarına ve kredilere sığınan yurttaşlar ise borç yükünün altında ezildi. Bireylerin bankalara ve finansman şirketlerine olan konut, taşıt, ihtiyaç ve kredi kartı borcu martın son haftası itibarıyla takibe düşen kredilerle birlikte 1 trilyon 62 milyar liraya ulaştı.

Bireysel kredilerin yaklaşık yüzde 45’ini ise ihtiyaç kredileri oluşturdu.

Son 10 yılda yurttaşın bankalara olan borcu yüzde 361 oranında artmış durumda. Bankalara olan borcunun 832 milyar lirası bireysel kredilerinden, 231 milyar lirası da kredi kartlarından kaynaklanıyor. Mart ayının son haftasında tüketici kredilerinde 5,7 milyar liralık, kredi kartı borçlarında ise 6 milyar liralık artış yaşandı.

Vadesi geldiği halde ödenemediği için bankalar tarafından icraya verilen takipteki borçları ise 148 milyon lira daha artarak toplam 28 milyar lira düzeyine çıktı.

3 MİLYON YENİ DOSYA

Ulusal Yargı Ağı (UYAP) üzerinden alınan verilere göre yılbaşından bu yana icra ve iflas dairelerine toplam 2 milyon 657 bin yeni dosya geldi. Yeni gelen dosya sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28,4 oranında arttı. İcra dairelerinde derdest bulunan dosya sayısı son bir yılda 1 milyon 674 bin adet artarak 1 Nisan itibarıyla 23 milyon 511 bine çıktı.

 MARTTA 441 TEBLİGAT

İcra dosyalarındaki artış muhtarlıklarda da tebligat yoğunluğuna neden oluyor. İstanbul Bayoğlu’nda bulunan Fetihtepe Mahallesi’nin Muhtarı Melahat Kemaloğlu son dönemde gelen tebligat sayısında ciddi bir artış yaşandığını belirtti. Kemaloğlu, tebligatların muhtarlıkta biriktiğini vurgulayarak şöyle konuştu:
“Önceleri aylık 110 civarı tebligat gelirken mart ayında 441’e çıktı. Pandemiden önce bu sayılar mümkün değil gelmezdi. Vatandaş bu tebligatları almıyor. Almak istemiyor. ‘Nasıl olsa icra, ödeyemeyeceğim’ diyor ve almıyor. Bazen 3 ay bazen 6 ay muhtarlıkta bekliyor bu tebligatlar.” Mahallesinde faturalarını ve kiralarını ödemekte zorlanan insanlar olduğunu da belirten Kemaloğlu, “Bazı yurttaşlar kiralarını ve faturalarını ödeyemiyor, muhtarlığa talepte bulunuyorlar. İnsanların yüzü hiç gülmüyor, herkes çok mutsuz. Geçinemiyorlar. Artık kızartma yapmaya bile korkar oldular çünkü yağ pahalı. Yaşayarak görüyorum, vatandaş geçinemiyor” şeklinde konuştu.

SIKINTILAR ÇOĞALDI
Denizli Altıntop Mahallesi Muhtarı Tülay Sucullu insanların oldukça zor durumda olduğunu, yoksulluğun artışa geçtiğini söyledi. İcra dosyalarının sayısında yükseliş olduğunu söyleyen Sucullu konu hakkında şunları söyledi: “Çok fazla tebligat var. Trafik cezaları yoğunlukta, yarısı sosyal yardımlaşmaya giriyor. Sıkıntılar devam ediyor. Mahkemelerin geri dönüşü uzatılmış tarihler oluyor. İnsanların sıkıntıları arttı. Biz hükümet projeleri istiyoruz.”

Vatandaşların zor zamanlardan geçtiğini dile getiren Sucullu, “Ekmek kuyruğundaki insanlar, ‘onurumla, gururumla ekmek kuyruğundayım, bu hale getirenler utansın’ diyorlar. Bunları halkın sözcüsü olarak söylüyorum” ifadelerini kullandı.

YARISI İCRA TEBLİGATI
Ankara Keçiören 19 Mayıs Mahallesi Muhtarı Ali Gölpunar, muhtarlığa gelen evrakların yarısının icra ve mahkeme dosyalarından oluştuğunu söyledi. Gölpunar, günde ortalama 35 evrak teslim aldığını belirterek bu evrakların büyük bölümünün icra tebligatı olduğunu kaydetti.

İcra evraklarının çoğunlukla, “Konut kredisinin, telefon ve internet faturalarının ödenememesi” nedeniyle hazırlandığını ifade eden Gölpunar, mahallesindeki yoksulluğun gözle görülür şekilde arttığını vurguladı. Her gün yüzlerce mahallelinin gıda yardımı talebiyle muhtarlığa geldiğini söyleyen Gölpunar, “Türkiye’nin genelinde olduğu gibi mahallemizde de yardıma muhtaç yurttaş sayısı giderek artıyor” diye konuştu.

YARDIM TALEBİ ARTTI
Ankara’nın Etlik semtinde bulunan Yayla Mahallesi Muhtarı Selma Bayram da teslim aldığı evrakların büyük bölümünün icra evraklarından oluştuğunu belirtti. Teslim aldığı 100 evraktan 40’ına yakının icra tebligatı olduğunu söyleyen Bayram, mahalleyle ilgili gözlemlerini ise “Yardım için muhtarlığın kapısını çalan hemşerilerimizin sayısı çok arttı. Elimizde bin kişiden oluşan bir yardım talep listesi var. İnsanlar gıda yardımı istiyor” sözleriyle paylaştı.

KORKUT BORATAV: ONLAR KARLARINI KATLADI...

Öte yandan İktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, enflasyonun halk sınıflarının kaldıramayacağı bir baskıya dönüştüğüne dikkat çekerek ücretlerde, maaşlarda, tarımsal desteklerde aylık ayarlamalar yapılmasının zorunlu olduğunu söyledi. 

Boratav, enflasyona karşı aylık ayarlamaların da “acilen” yapılması gerektiğini vurguladı. “Bu telafi mekanizmasını acilen işletmek lazım. Aksi halde yöneticilerin de dahil olduğu genel bir toplumsal çöküntünün eşiğindeyiz” diyen Boratav, diğer taraftan bu ortamda borsanın nasıl yükseldiğinin de izlenilmesi gerektiğine işaret etti.

Boratav, şunları söyledi: “Bu büyük felaketten, toplumsal yıkımdan zarar görmeyen büyük bir kesim var. Şirketlerin son bir aydaki kazançlarının artışını izleyin. Bankalar son bir yıldaki kârlarını yüzde 323 oranında artırdılar. Demek ki toplumunun, çalışanların çoğunluğu sefalete sürüklenirken bir başka kesim hayatından memnundur.”