AKP’nin 2019’da yapılması planlanan seçimler öncesi ‘imaj düzeltme’ gayretleri çerçevesinde görevden alınan belediye başkanları ve belediye bürokratlarına İETT Genel Müdürlüğü’nü yapan Arif Emecen de eklendi. İstanbul’un toplu ulaşımını yöneten ve dev bir bütçeye sahip olan kurumun hesaplarında uzun yıllardan bu yana yaşanan usulsüzlükler Sayıştay raporlarında yer aldı.

Birgün'den Nucan Gökdemir'in haberine göre, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanlığı’ndan istifa ettirilen Kadir Topbaş tarafından 2016 Mayıs ayında göreve getirilen Emecen’in görev dönemi ve öncesinde İETT’de yaşananlar AKP’nin geleneksel yönetim anlayışının yansıması oldu.
Sayıştay’ın 2016 yılı Denetim Raporu’nda kurumda yaşanan usulsüzlüklerle ilgili tespitlerden bazıları özetle şöyle:

Al gülüm ver gülüm

İETT, 2016 yılı dahil son beş yıl içerisindeki dört yıllık zaman dilimi için gelir ve gideri arasındaki farkın olumlu olmasına karşın bu farkları İBB’ye aktarmadı. İETT, dört yılda 3 milyar 696 bin 111 bin liraya ulaşan bu tutarı aktarmamasına gerekçe olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden aldığını iddia ettiği borçları gösterdi. Kurumun gelir gider arasındaki olumlu fark olarak görünen tutarın aslında kurumun gayrimenkullerinin borca karşılık belediyeye verilmesinden kaynaklandığı iddia edilerek, şöyle denildi: “Gelir gerçek anlamda bir gelir değeri taşımamaktadır. Dolayısıyla kurumumuzun dört yıllık gelir- gider arasındaki olumlu fark gerçekte oluşan bir nakit fazlası değil duran varlıklardaki taşınmazların satışlarından kaynaklanan bir fazlalıktır. Kurumumuzun taşınmaz satışlarından meydana gelen ve gerçekte nakit olmayan bu fazlalık; daha önceki yıllarda meydana gelen olumsuz farklar nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne oluşan borçların, nakit olarak değil, gayrimenkul satışı yapılarak ödenmesinde kullanılmıştır.”

‘Açıklayamıyorlar’
Sayıştay ise bu savunmayı kabul etmeyerek, “Taşınmaz satış bedelleri ile borç ödenmesi durumu; gelir ve giderlere ilişkin fazlalığın İBB’ye aktarılmaması hususunu mevcut mevzuat hükümleri çerçevesinde açıklayamamaktadır” dedi. Denetçiler, İETT’nin bu tutumunun mevzuata aykırı olduğunun altını da çizdi.

Usulsüz yararlandırma
Raporda, İstanbul’un birçok yerinde bulunan taşınmazlar üzerinde kurulu elektrik tesislerinin özelleştirme kapsamında olmamalarına karşın şirketler tarafından kullanılmaya devam edildiği tespit edildi. Çok sayıdaki kamu taşınmazının usulsüz olarak kullandırıldığını kabul eden İETT, buna gerekçe olarak envanterin yapılmamasını gösterdi.

Sayıştay ise, bu kayıtların yapılmamasının mali tabloların doğru ve güvenilirliğini etkilediğini belirterek, “Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir” dedi.

Bloke İstanbulkart’lar kullanıldı
Sayıştay, ayrıca İETT’nin kara listeye alarak bloke ettiği İstanbulkart’ların kullanılmaya devam edildiğini ve kullanıcılara ceza da verilmediğini belirledi. 2016 yılında 32 bin 465 adet kaçak kullanım tespit etti. İETT’nin yıllardır yaşanan bu usulsüzlük karşısında “Off-line çalışma prensibi ile çalışan uç cihazlarımıza kara listenin gönderilmesi esnasında gecikmeler yaşanabilmektedir” savunmasında bulunduğu ifade edildi.

Sayıştay, usulsüz geçişlerde azalma olduğunu ancak bunu izlemeyi sürdüreceğini belirtti.

Keyfi ‘bedava ulaşım’
Sayıştay ayrıca, İstanbulkart Yönetmeliği kapsamında bazı kişilere ‘denetim kartı’ adı altında elektronik kart verildiğini ve bu kişilerin toplutaşıma hizmetlerinden ücretsiz faydalandırıldığını da belirledi.

Denetçiler, bu hakkın ancak Bakanlar Kurulu kararıyla verilebileceğinin altını çizdi. Denetçiler, İBB Meclisi Üyeleri, İBB ve İSKİ Genel Müdürlüğü müfettişi ve müfettiş yardımcıları, murakıpları, iç denetçileri ile İstanbul dâhilinde fiilen görev yapan mahalle muhtarları, TUHİM (Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü) tarafından görevlendirilen personelle İETT personelinin de aralarında bulunduğu çok sayıda kişinin ulaşımdan bedava yararlanmasını eleştirdi.

Denetim kartları aracılığıyla 2016’da toplutaşıma hizmetlerinden 1 milyon 36 bin 928 ücretsiz yararlanma olduğu da belirlendi.