Yasa ‘mecbursun’ diyor
Tartışma konusu düzenleme Türkiye İstatistik Kanunu’nun 7. addesi’nde yer alıyor. Madde vatandaşların TÜİK’in istediği bilgileri eksiksiz ve doğru olarak vermekle yükümlü olduğunu hükme bağlıyor. 54. maddede ise istenilen bilgileri hiç vermeyen veya talep edildiği halde eksiklikleri gidermeyen ve hataları düzeltmeyenlere 500 ile 1000 lira arasında ceza kesilmesini öngörüyor. Bu durumun sayımlarda söz konusu olması durumunda ise 2000 lira idari para cezası öngörülüyor.
Anayasa madde 20
T.C. Anayasası’nın ‘Özel Hayatın Gizliliği’ başlıklı 20. maddesinde şu düzenleme yer alıyor:” “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.”
TUİK yetkilileri Defne Samyeli’ye TUİK’e yardımcı olmadığı için 929 TL para cezası kesti. Samyeli cezayı dün ödedi. Ceza erken ödendiği için Samyeli’den 600 lira alındı.
Kesilen ceza miktarı neden fazla?
Vatan’a konuşan Defne Samyeli, TUİK başkanının dediği gibi ‘Kısa süreli bir araştırma değil öyle olsa istedikleri sonuca nasıl ulaşacaklar’ dedi, şöyle devam etti: “TUİK’in sitesinde (Madde 54) ‘Sayımlarda geçerli mazereti olmadan verilen görevleri yapmaktan kaçınanlara 500 Yeni Türk Lirası idarî para cezası uygulanır’ yazıyor. Birincisi ben mazeretimi ilettim. Ama yine de ceza kesildi. İkincisi sitede para cezası 500 TL diyor ama bana neden 929 TL kesildi?”
‘Anayasa’ya aykırı, iptal davası açılabilir’
DOĞUŞ Üniversitesi Öğretim Üyesi, Ceza Hukukçusu Yrd. Doç. Dr. Murat Balcı: “TÜİK, kendi kanununa göre bu araştırmayı yapsa da sınır Anayasa’da da yer alan kişinin özel hayatının gizliliği noktasına kadardır. Yani kişinin özel hayatına ilişkin sorular soramaz. Bu noktada hukuki olarak iki süreç izlenebilir. Birinci yol, kesilen cezaya itiraz etmek. Ceza makbuzunda itiraz için yapılacak başvuru makamı yazılıdır. İdare veya sulh ceza mahkemesi adres olarak gösterilir. İlgili mahkemeye başvurarak cezaya itiraz edilir ve yürütmenin iptali istenir. İkinci yol ise kanun maddesiyle ilgili. Anayasa Mahkemesi’ne kişisel başvuru yapılarak TÜİK Kanunu’ndaki bu maddenin değiştirilmesi istenebilir. Her iki davada da temel dayanak kişinin özel hayatının gizliliğidir.”