BESMELE NEDEN ÖNEMLİ?

" Yeni bir işe Besmele ile başlamak Müslümanların önemle korudukları bir davranıştır. Ama Kur’an tarafından da önerilen bu başlama şeklinin amaç ve anlamını gözden kaçırmamak gerek. Böyle bir başlama şeklinin önerilmesi hangi gerekçeye dayanıyor? Sadece Besmeledeki kelimelerin telaffuzu mu yoksa işe başlarken bir zihin ve bilinç temelinin atılması mı?

Bu noktayı biraz irdeleyelim:
Kur'an'ın ilk cüm­le­si Besmeledir ve anlamı şudur: “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla.” Günlük dilde bunu kısaca, “Esir­ge­yen, ba­ğış­la­yan Al­lah'ın adıy­la” diye çevirmekteyiz. Kur'an, böy­le bir gi­riş ya­pa­rak dik­kat­le­ri­mi­zi, ana ko­nu­su­nun "Al­lah ", ve Al­lah'ın te­mel ni­te­lik­le­ri­nin de ‘esir­ge­mek ve ba­ğış­la­mak’ ol­du­ğu ger­çe­ği­ne çek­miş­tir.

Peygamberimiz Hz. Muhammed, "Bes­me­le­siz baş­la­yan iş­ler so­nuç­suz kal­ma­ya mahkûm­dur" di­yor.

Ku­ran'ın ve Hz. Pey­gam­ber'in dikkat çektikleri gerçek, Bes­me­le'nin her­han­gi bir işe baş­lar­ken bi­linç­siz­ce okun­ma­sı de­ğil­dir. Ya­ni, bu­ra­da is­te­nen, du­dak­tan-me­ka­nik bir ‘söy­le­me’ de­ğil, iç­ten ve şu­ur­lu bir yöneliştir.

Kur'an, bü­tün gü­zel­lik­le­ri, iyi­lik­le­ri, eylemleri, ya­ra­tı­cı­lı­ğı ve ölüm­süz­lü­ğü yük­le­di­ği merkez kudrete "Al­lah" de­mek­te ve ken­di­si­ne ina­nan­la­rın, el ata­cak­la­rı her iş­te bu mer­kez kav­ra­mın içer­di­ği de­ğer­le­re bağ­lı­lı­ğın bi­lin­cin­de ol­ma­la­rı­nı, on­lar­dan is­te­mek­te­dir. Bes­me­le ko­nu­sun­da il­ginç açık­la­ma­lar ge­ti­ren İslam Do­ğu ya­zar­la­rı ya­nın­da Gar­det ve Schu­on gi­bi ün­lü Ba­tı­lı din fel­se­fe­ci­si-dü­şü­nür­ler de şu ger­çe­ği ıs­rar­la be­lirt­miş­ler­dir. Baş­lanan her iş­te, esir­ge­yen, ba­ğış­la­yan Al­lah'ın adıy­la ilk adı­mı at­mak, Tanrı’yla ya­ni Ya­ra­tı­cı Kud­ret'le, gü­zel­lik ve iyi­lik üze­re ha­re­ket edi­le­ce­ği­ne iliş­kin bir söz­leş­me yap­mak de­mek­tir. İslam konusunda yazan Fransız bilgin Gar­det şunu ekliyor: "Bes­me­le­nin gün­lük ha­yat­ta de­fa­lar­ca tek­ra­rı, bir şu­ur­lu söz­leş­me­nin sü­rek­li ye­ni­len­me­si an­la­mı­nı ta­şı­mak­ta­dır." (Gar­det; Islam, 73)

Ne var ki, Kur'an'ın ge­tir­di­ği ev­ren­sel me­sa­jın ölüm­süz de­ğer­le­ri­ni yö­re­sel ge­le­nek­le­rin, hat­ta hu­ra­fe ve çı­kar­cı­lık­la­rın kur­ba­nı et­miş bi­rey ve top­lum­la­rın Bes­me­le'yi bir ka­lıp ha­lin­de tek­rar­la­ma­sın­dan bek­le­ne­cek so­nuç, kuş­ku­suz, az ön­ce de­ğin­di­ği­miz sonuç de­ğil­dir.

Evet, sev­gi­li oku­yu­cu­lar! Kur'an Bes­me­le ile baş­lı­yor ve Hz. Pey­gam­ber "Her işe Bes­me­le ile baş­la­yın" di­yor. Kur'an ve Hz. Pey­gam­ber'in me­sa­jı dik­ka­te alı­na­rak bu for­mül ifa­de çö­zü­lür­se, her işe şu de­ğer­le­re ulaş­mak ni­ye­tiy­le baş­la­yın de­mek ge­re­ke­cek­tir. İyi­lik ve gü­zel­lik, paylaşım, esir­ge­mek ve ba­ğış­la­mak ya­ni hoş­gö­rü, sev­mek ve hiz­met et­mek...

Söy­le­mek is­te­di­ği­mi­zi bi­raz da­ha aça­lım: Tıp­kı Kur'an gi­bi ev­ren­sel ola­ca­ğız; renk, dil, din, ırk, böl­ge, grup kay­gı­mız ol­ma­ya­cak. "İn­san" di­ye­ce­ğiz ve in­san için ya­za­ca­ğız. Tıp­kı Kur'an gi­bi, Al­lah'ı ‘Âlem­le­rin Rab­bi’, Hz. Pey­gam­ber'i "âlem­le­rin rah­me­ti" bi­le­rek ko­nu­şa­ca­ğız.

"Al­lah'ın öf­ke­si­nin sı­nır­lı, rah­me­ti­nin­se her şe­yi çe­pe­çev­re ku­şat­tı­ğı­nı" (ayet), bi­li­yo­ruz. "İn­san­la­rın en ha­yır­lı­sı in­san­la­ra en çok hiz­met eden­dir.” (ha­dis); "Can­lı­lar, Ya­ra­tı­cı'nın ev hal­kı gi­bi­dir, ve en de­ğer­li in­san Yara­tı­cı'sı­nın ev hal­kı­na en ya­rar­lı olan in­san­dır." (ha­dis) ilkelerini Bes­me­le'nin uzan­tı­la­rı sa­yı­yo­ruz.

Ben si­zi; mutluluğu paylaşımda arayan duy­gu­la­rı, ümit­le­ri, öz­lem­le­ri, sev­gi­le­ri, fa­kat ba­zen de göz­yaş­la­rı­nı pay­laş­ma­ya ça­ğı­rı­yo­rum.