9 Temmuz'dan İtibaren...

Resmi Gazete'de yayımlanan KHK'nın ardından Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin detayları öne çıkıyor.

06 Temmuz 2018 Cuma 00:57

Resmi Gazete'de yayımlanan 698 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ardından Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin detayları netleşiyor. Bakanlar Kurulu yetkilerinin Cumhurbaşkanı'na devredildiği yeni sisteme dair birçok bilinmeyen detay mevcut. 

Başkanlık sistemine dair ilk işaret, 21 Nisan 2003 tarihinde dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ortaya atılmıştı. ''Siyasetteki arzum başkanlık sistemi, benim için en ideali Amerikan modeli'' şeklinde bir açıklamada bulunan Erdoğan'ın bu konuşması, kamuoyunda yeni tartışmalara yol açmıştı.

Erdoğan'ın bu açıklamasının ardından Anayasa Profesörü Burhan Kuzu'dan destek niteliğinde açıklamalar gelmiş, Kuzu, başkanlık sisteminin gerekli olduğunu iddia etmişti. O tarihlerde hukukçulardan sisteme dair ciddi itirazlar gelirken, başkanlık sisteminin kuvvetler ayrılığı ilkesini zayıflatacağı tezi savunulmuştu. 

Başkanlık sistemi, Turgut Özal ve Süleyman Demirel'in iktidarları döneminde de sık sık gündeme gelen bir konu olarak Türkiye'de yaklaşık 30 yıldan bu yana tartışılıyor.

8 Temmuz'da TBMM'nin açılışı ve yemin töreni, 9 Temmuz'da ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni kabine açıklaması gerçekleşecek. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi resmen başlayacak.

İşte sisteme dair bilinmeyenler:

Yürütme yetkilerinin tamamı Cumhurbaşkanı'nda: Yeni sistemle birlikte Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu kaldırılırken, yürütmeye dair tüm yetkiler Cumhurbaşkanı'nda toplanacak. Buradaki tek istisna Bakanlar Kurulu'nun TBMM'ye kanun tasarısı sunma yetkisi, Cumhurbaşkanı tarafından kullanılamayacak. Cumhurbaşkanı yalnızca bütçe hazırlayarak Meclis'in onayına sunabilecek.
Cumhurbaşkanı'na yetki kanunu olmaksızın kararname çıkarması yetkisi: Yeni sistemde Cumhurbaşkanı'na verilen bu yetki, sisteme dair en çok tartışılan madde olarak öne çıkıyor. Parlamenter sistemde yetki kanununa dayanarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan kararnameler, yeni sistemde yetki şartı olmaksızın Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılabilecek. Anayasa ve diğer kanunların sınırlama getirmediği her konuda Cumhurbaşkanı kararnamesi geçerli olacak.
Cumhurbaşkanı'na OHAL yetkisi: Yeni sisteme dair en çok itiraz, Cumhurbaşkanı'na verilen OHAL yetkisi. Cumhurbaşkanı gerekli görüldüğü takdirde Olağanüstü Hâl ilan edebiliyor. Yetki bununla sınırlı kalmayıp olağanüstü hal döneminde anayasada öngörülen çekirdek haklar hariç, diğer tüm hakların kararnameyle düzenlenebilmesini içeriyor.
Cumhurbaşkanı'nın hukuki ve cezai sorumluluğu olacak: Parlamenter sistemde Cumhurbaşkanı'nın siyasal sorumluluğu mevcut değildi. Bu nedenle makamına ilişkin herhangi bir cezai sorumluluğu yoktu. Yeni sistemde Cumhurbaşkanı'nın hukuki ve cezai sorumluluğu yer alırken,  aldığı kararlar yargı denetiminden bağışık olmayacak
Üçlü kararname yok, Cumhurbaşkanı atamaları var: Parlamenter sistemde üçlü kararname ile ataması gerçekleştirilen bürokratlar, yeni sistemle birlikte Cumhurbaşkanı tarafından atanacak.

İşte o bürokratlardan bazılar:

Valiler, Büyükelçiler, Daimi Temsilciler, Daimi Delegeler, Diyanet İşleri Başkanı ve Yüksek Din Kurulu Üyeleri, Yüksek Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri, Genelkurmay Başkanı, TRT Genel Müdürü, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı, Düzenleyici ve Denetleyici Üst Kurulların başkan ve üyeleri (RTÜK hariç), TCMB Başkanı
Bu maddeler Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin yalnızca bir bölümünü kapsarken, yeni sistemde parlamenter sisteme göre birçok farklılık bulunmaktadır. Siyasi çevreler meseleye ilişkin ''Bu bir sistem değişikliği'' tezini ortaya atarken, hukukçular konuya ''Türkiye'de siyasal sistemin dönüşümü'' çerçevesinden bakmaktadır. 

yuzdeyuzhaber





Yorumlar

Dikkat!

Yorum yapabilmek için üye girşi yapmanız gerekmektedir. Üye değilseniz hemen üye olun.

Üye Girişi Üye Ol