Hazine ve Maliye Bakanlığı Temmuz ayı için bütçe istatistiklerini açıkladı. İstatistiklerle ilgili yapılan ilk değerlendirmeler, Temmuz ayında verilen fazlaya işaret ediyor.

Kadir Sev, yayımlanan hesaplarda Merkez Bankası'ndan aktarılan 40 milyar liranın olmadığını, Temmuz ayında verilen fazlanınsa bir sürekliliğinin olamayacağını söyledi. Sev, bütçe gerçekleşmeleri ile ilgili dikkat çekici bulduğu noktaları da paylaştı.

Önce şu “fazla verdik” meselesi. Fazla verdik mi?

Vermedik... Bir kere 2019 yılının ilk yedi ayında bütçe hazırlanırken öngörülenden daha fazla bir açık verildi. Sayılara boğmadan söyleyeyim, 2019’un tamamı için 80,6 milyar lira açık bekleniyordu, şimdiden bu 69 milyar olarak gerçekleşti. Üstelik bu hesapta Merkez Bankası’ndan aktarılan 40 milyar yok!

'7 AYLIK AÇIK 69 DEĞİL 110 MİLYAR LİRA'

Yani aslında merkezi yönetim giderleri, gelirlerini 110 milyar lira aştı ve bu da öngörülenden 30 milyar fazla.

Ama Temmuz ayı, Temmuz’da verilen fazla bir iyiye gidiş belirtisi olamaz mı?

Bunu bir iyileşme belirtisi olarak göremeyiz. Bir kere, yapısal bir nedene dayanmıyor. Yani şu gelişme oldu ve iyileşme başladı, devam eder denilemez.

'TEMMUZ'DAKİ İYİLEŞME: VERGİ GELİRLERİNDE BU AYA MAHSUS ARTIŞA DİKKAT'

Üstelik tersine, bu iyileşmenin “olağanüstü” nedenleri var. Temmuz ayında Merkez Bankası’nın ihtiyat akçesi Bütçeye aktarıldı; KDV-ÖTV indirimleri için tanınan sürenin bitmesinin de etkisiyle vergi gelirlerinde artış oldu. Bu sayede 10 milyar gibi bir fazla verilebildi.

Personel giderlerinden sonraki en büyük harcama kalemini borç faiz giderleri oluşturuyor. Bu da bütçenin değişmeyen gerçeklerinden galiba?

Kesinlikle. 58,5 milyar lira. Bunun iç borçlar için ödenen kısmı 42,2 milyar lira. Devlet Tahvili ve Hazine bonosu...

Dövize endeksli dış borç faizi tutarıysa 14,2 milyar lira.

Merkezi Yönetim bütçe gerçekleşmelerine ilişkin önemli gördüğünüz başka neler var?

Birincisi, Cumhurbaşkanının kullandığı ve hiçbir koşulda hesabı sorulamayan “gizli hizmet giderleri.”

Ocak-Temmuz arasındaki harcama tutarı 1,3 milyar lirayı aşmış. Bu kalem için yalnızca Nisan ayında 406 milyon lira harcanmış olması dikkat çekiyor. Daha sonraki aylarda göreli olarak azalmaya başlamış; Haziran’da 214 milyon; Temmuz’da 126 milyon lira harcanmış. Bu noktaya bir işaret koyalım.

'MAYIS VE TEMMUZ AYLARINDA GÜVENLİK VE SAVUNMA HARCAMALARI'

Güvenlik ve Savunma hizmetlerine harcanan miktarın özel olarak Mayıs ve Temmuz aylarında yoğunlaşması, bir diğer dikkat çekici nokta. Ocak-Temmuz arasında toplam 4,4 milyar lira harcanmış. Bunun 1,2 lirası Mayıs ayında, 1,4 milyar lirası Temmuz ayında harcanmış. Yani 7 aylık dönemin 2 ayında tüm dönemin yarısı kadar harcama yapılmış.

Benim dikkat çekmek istediğim bir başka harcama kalemi ise “kamulaştırma bedelleri” ile ilgili.

'DEVLET BİR YANDAN ARSALARINI ELDEN ÇIKARIYOR BİR YANDAN HİZMET BİNASI İÇİN ARSA ALIYOR'

Şöyle özetleyeyim, bu dönemde 500 milyon lira kamu hizmet binası için yapılan kamulaştırmalara ödenmiş. Devlet, bir yandan elindeki arsaları (bildiğimiz üzere yok pahasına) elden çıkarırken, bir yandan hizmet binası yapmak için arsa satın alıyor. Toplam 3,4 milyar lira kamulaştırma bedelinin yol, içme suyu, kanalizasyon ya da tarımsal amaçlı harcamaların yanında bir de bu yarım milyar lirayı içeriyor.